Opole, miasto na wapiennej skale, Kalkbergu, to inkubator europejskiego przemysłu cementowego przełomu XIX/XX wieku. Jedyną czynną spośród 9 historycznych cementowni Opola jest Odra, w tym roku obchodzi 150-lecie.
Krajobraz dziedzictwa Portland cementu został w Opolu zatracony bezpowrotnie. Nie powołano Muzeum Cementu ani Izby Tradycji, by ratować niszczone i rozproszone artefakty Białego Zagłębia. Zburzono w latach 90-tych Piast, niszczeją Bolko i Giesel, w roku 2000 – bez protestu środowisk konserwatorskich – zrównano z ziemią Groszowice. Dziś środowisko pasjonatów ochrony zabytków przemysłu obiegła informacja o planowanym wyburzeniu historycznej cementowni Silesia. Pismo w tej sprawie jest w Urzędzie Miasta Opola. „Silesia” Neue Oppelner Portland-Zementfabrik Aktiengesellschaft (1906) to inicjatywa Richarda Friedländera, potomka znamienitego żydowskiego rodu. Z idealnej jakości cementu Silesii zbudowano wrocławską Halę Stulecia. Zdewastowana w roku 1945 przez Sowietów nie została już odbudowana. Jeszcze w roku 2013 była błędnie zakwalifikowana w kartotece UM jako „przedwojenne silosy zbożowe”.
Przed planowanym w latach 90-tych wyburzeniem owych „silosów” uchronił Silesię warszawski inwestor Zbigniew Bogusz. Po kosztownej rewitalizacji, w roku 2014 uruchomiono domEXPO, który przez kilka lat funkcjonował z rozmachem. Potem ten prywatny, ogromny kubaturowo obiekt nie wytrzymał konkurencji rynkowej z wybudowanym obok przez Miasto Opole Centrum Wystawienniczo-Kongresowym, pełniącym identyczne funkcje, ale finansowanym z budżetu miasta. Odkupiony od syndyka domEXPO jest aktualnie własnością KAWI2, warszawskiej „spółki będącej cudzoziemcem” (regon 387817511). Koncepcja wyburzenia to po wielokroć „sprawdzona” formuła opolskiej strategii opieki nad zabytkami. Zaś uratowanie Silesii będzie o tyle utrudnione, że żaden z opolskich konserwatorów zabytków nie dopilnował wpisu tego obiektu ani do rejestru zabytków, ani do ewidencji. Ponadto, aby ratować, trzeba mieć pasję, wizję i finanse. W tym roku świat obchodzi 200-lecie opatentowania Portland cementu. Z tej okazji w Grodźcu pod Będzinem planują stworzenie Muzeum Przemysłu i rewitalizację historycznej cementowni, a my w Opolu wyburzenie. Hucznie!
Teresa Kudyba, autorka monografii „Dzieje przemysłu cementowo-wapienniczego Śląska Opolskiego (w opracowaniu)
Fot. zbiory prywatne Autorki
https://nto.pl/cementownia-silesia-do-wyburzenia-komentarz-teresy-kudyby/ar/c1-18289027
