Garri Kasparow, były mistrz świata w szachach, spotkał się z czytelnikami swojej najnowszej książki „Nadchodzi zima”. Książka ma podtytuł „Dlaczego trzeba powstrzymać Władimira Putina i wrogów wolnego świata”.
Od 1985 r., przez kolejnych 20 lat Garri Kasparow był najlepszym szachistą na świecie. 10 marca 2005 r., po kolejnym zwycięskim turnieju ogłosił, że kończy karierę. Zajął się polityką.
W grudniu 2007 r. próbował zarejestrować swoją kandydaturę w wyborach prezydenckich, jakie miały się odbyć w Rosji 2 marca 2008 r. 12 grudnia 2007 r. zrezygnował z kandydowania. Jako powód rezygnacji podał wówczas brak możliwości znalezienia sali, w której mogłaby się zebrać grupa inicjatywna, popierająca jego kandydaturę. Ordynacja wyborcza wymaga, aby kandydat na prezydenta Federacji Rosyjskiej uzyskał poparcie 500 osób, wyrażone podczas oficjalnego posiedzenia grupy inicjatywnej. Nikt w Moskwie nie odważył się udostępnić sali na rzecz kandydata, który miał rywalizować z Dmitrijem Miedwiediewem, uważanym za sukcesora Władimira Putina.
Garri Kasparow tłumaczy fenomen popularności Władimira Putina względami ekonomicznymi: – Nie możemy zapominać, że początek rządów Putina to był okres bezprecedensowego w historii Rosji polepszenia standardów życia. Stało się tak dzięki wysokim cenom ropy naftowej (…) Społeczeństwo kojarzyło Putina z poprawą jakości życia.
Garri Kasparow: – Dzisiejsza Rosja to jednoosobowa dyktatura z elementami ideologii faszystowskiej. To najbardziej niebezpieczna i niestabilna forma rządów, ponieważ zależy od jednej osoby. Dlaczego mówię, że najbardziej niebezpieczna? Ponieważ inaczej niż w byłym Związku Radzieckim albo we współczesnych Chinach, nie ma Biura Politycznego, ani Komitetu Centralnego Partii Komunistycznej, które zapewniałyby jakąś stabilność systemu (…) Jeżeli jest 10 osób – nawet strasznych osób – to zapewniają one jakąś stabilność systemu, bo muszą znajdować punkt równowagi swoich interesów. Natomiast dyktatura jednoosobowa zależy od tego, czy lider, Führer, czy jak go nazwać, zdoła pokazać swoją siłę.
Kasparow niezwykle krytycznie ocenia Rosyjską Cerkiew Prawosławną: – Jakakolwiek niezależność Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej została zlikwidowana przez bolszewików natychmiast po rewolucji. Lenin, a później Stalin, całkowicie wyeliminowali Cerkiew jako niezależną instytucję. To, co Stalin odtworzył w roku 1943, w czasie II wojny światowej, stanowiło bardziej ideologiczną gałąź KGB, niż niezależny kościół.
Dziś Rosyjska Cerkiew Prawosławna to po prostu jeszcze jeden oddział ideologiczny KGB. Służy na co dzień propagandzie Putina tak samo, jak ideologia komunistyczna służyła jego poprzednikom.
Wydaje się, że Kasparow świadomie używa określenia KGB w odniesieniu do współczesnej Federalnej Służby Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej. KGB, Komitet Bezpieczeństwa Państwowego przy Radzie Ministrów ZSRR został oficjalnie rozwiązany w grudniu 1991 r. Poszczególne wydziały KGB zostały wyodrębnione z Komitetu i podporządkowane Ministerstwu Obrony Narodowej, Ministerstwu Spraw Wewnętrznych, Służbie Wywiadu Zagranicznego Federacji Rosyjskiej i Federalnej Służbie Bezpieczeństwa (FSB). Znaczna część składu osobowego KGB została – z zachowaniem struktur niższego szczebla – przeniesiona do FSB. Dlatego uprawnione jest twierdzenie, że Federalna Służba Bezpieczeństwa jest następczynią radzieckiego KGB.
Garri Kasparow na spotkaniu z czytelnikami nie ukrywa emocji: – Mój kraj będzie musiał przejść proces oczyszczenia z przestępczej przeszłości. Musimy wyeliminować korzenie dyktatury Putina. Są to KGB i radziecki system, który spowodował tyle cierpienia w Rosji i poza Rosją.
Podczas spotkania była możliwość zadawania pytań: – Był Pan jednym z liderów rosyjskiej opozycji. Czy był Pan kiedyś aresztowany lub represjonowany w inny sposób?
Garri Kasparow: – Byłem aresztowany kilka razy, ale w więzieniu spędziłem tylko kilka dni w latach 2007-2008, które nazywam okresem wegetariańskim. W roku 2012 zostałem zatrzymany i pobity przez policję podczas procesu Pussy Riot. Można to zobaczyć na YouTube.
– Kiedy był Pan ostatni raz w Rosji?
Garri Kasparow: – W roku 2013 wyjechałem z Rosji. Potraktowałem poważnie radę mojego nieżyjącego już dziś przyjaciela Borysa Niemcowa. Wyjechałem, ponieważ komisja śledcza wezwała mnie do złożenia zeznań w sprawie działalności rosyjskich grup opozycyjnych. Zwykle jest to wstępem do dalszych represji. Żałuję tylko, że Borys Niemcow sam nie posłuchał własnej rady, żeby opuścić Rosję. Było absolutnie jasne, że jego życie jest w niebezpieczeństwie. Był zbyt odważny i zbyt dumny, żeby zostawić swój kraj w rękach Putina i jego zbirów.
– Jakim paszportem posługuje się Pan obecnie?
Garri Kasparow: – Obecnie mam dwa paszporty, rosyjski i chorwacki. Tak więc jestem obywatelem Unii Europejskiej.
Robert Ostrowski