Stowarzyszenie Polskich Mediów

Mistrzostwa Świata FAI balonów gazowych na długim dystansie, czyli Puchar Gordona Bennetta to najstarsze i najbardziej prestiżowe wydarzenie lotnicze.

Po raz pierwszy zostały zorganizowane przez Amerykanina Jamesa Gordona Bennetta, wydawcę, milionera i entuzjastę sportów ekstremalnych w 1906 r. w Paryżu. To on ufundował puchar przechodni dla zwycięzców. Uczestnicy zawodów walczyli o pokonanie bez lądowania jak największej odległości w linii prostej od startu balonami gazowymi (wypełnionymi jednym rodzajem gazu nośnego), których pojemność nie mogła przekroczyć 2200 m3 (w przypadku jednakowej zaliczonej odległości liczył się czas przelotu); nie mogli lądować w wodzie.

W zawodach o Puchar Gordona Bennetta poszczególne kraje mogą reprezentować maksymalnie trzy załogi składające się z dwóch pilotów. Po raz pierwszy udział polskiej ekipy miał miejsce podczas 20. zawodów rozegranych w 1932 roku.

Polacy uczestniczyli w 33 edycjach Pucharu Gordona Bennetta, w 6 zwyciężyli:

• 21. – Chicago, USA, 2.09.1933, – Zbigniew Burzyński i Franciszek Hynek balonem KOŚCIUSZKO, o znakach rejestracyjnych SP–ADS, przelecieli 1361 km w czasie 38 godzin 32 minuty, wylądowali w Port Neuf w Quebec w Kanadzie
• 22. – Warszawa, Polska, 23.09.1934 – Franciszek Hynek i Władysław Pomaski na balonie KOŚCIUSZKO, SP-ADS, przelecieli 1333 km w czasie 44 godziny i 48 minut, wylądowali w Annie koło Woroneża, ówczesne ZSRR
• 23. – Warszawa, Polska, 16.09.1935 – Zbigniew Burzyński i Władysław Wysocki balonem POLONIA II, SP-AMY przelecieli 1650,47 km w czasie 57 godzin i 54 minuty aż do Tyszkino pod Stalingradem w ZSRR, odnieśli trzecie z rzędu polskie zwycięstwo i zdobyli puchar na własność dla Polski.
  Przy okazji zostały ustanowione dwa rekordy świata: odległości lotu oraz czasu lotu.
• 26. – Liège, Belgia, 11.09.1938 – Antoni Janusz i Franciszek Janik, balonem LOPP (Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej), SP–BCU przelecieli 1692 km w czasie 37 godzin i 47 minut i wylądowali w Bułgarii
  Wynik zwycięskiej załogi zarejestrowano jako rekord Polski zasięgu.
• 27. – Paryż, Francja, 1.07.1983 – Stefan Makné i Ireneusz Cieślak balonem POLONEZ, SP-BZO przelecieli 690 km w czasie 36 godzin i wylądowali w Offenstetten, w Niemczech Zachodnich
• 62. – Berno, Szwajcaria, 28.09.2018 – Mateusz Rękas i Jacek Bogdański balonem Cameron GB 1000, D-OWBA przelecieli 1145,29 km w czasie 58 godzin i 28 minut i wylądowali w Polsce, w okolicach Ostródy

Franciszek Hynek Razem ze Zbigniewem Burzyńskim w 1933 odnieśli w USA zwycięstwo balonem SP-ADS „Kościuszko”, ustanawiając rekord międzynarodowy. W 1934 r. w Polsce wraz z Władysławem Pomaskim zwyciężył i pobił kolejny rekord balonem SP-ADS „Kościuszko”. Po trzecim kolejnym zwycięstwie Polaków Burzyńskiego z Wysockim w 1935, puchar przeszedł na własność Aeroklubu Polskiego. Lotniczy testament Hynka to zorganizowanie Pucharu Gordona Bennetta w Polsce.

W 1983 roku w Paryżu Antoni Janusz – zwycięzca Pucharu Gordona Bennetta z 1938 (razem Franciszkiem Janikiem), który nie doczekał się zawodów we Lwowie planowanych na 3.09.1939 w wyniku wybuchu wojny, przybijając „piątkę” przed startem, odprawił na szczęście polską załogę: Stefana Makne i Ireneusza Cieślaka – sprawiedliwości dziejowej stała się zadość: puchar wrócił do Polaków, choć zawody nie wróciły do Polski.

Dzięki zwycięstwu załogi Mateusza Rękasa i Jacka Bogdańskiego w 2018 w Szwajcarii, 64. edycja tych zawodów, po raz pierwszy po wojnie odbyła się 19 sierpnia 2021 w Polsce, w województwie kujawsko-pomorskim, w Toruniu. Polska ponownie gościła najznakomitszych zawodników balonowych z całego świata.

Planowana była od 28.08. do 4.09.2020 – z powodu pandemii COVID-19 przełożona została na rok 2021. Polacy zwyciężyli w 1938 w 26. Pucharze Gordona Bennetta i uzyskali prawo do organizacji Pucharu za rok. 27. Puchar Gordona Bennetta, Lwów – Polska w 1939 został odwołany ze względu na wybuch II Wojny Światowej. W 1983 – w pierwszej powojennej edycji Pucharu kolejne zwycięstwo Polaków i prawo do organizacji następnej edycji Pucharu, którą uniemożliwiono ze względu na żelazną kurtynę. W 2018 w 62. edycji Pucharu ma miejsce pierwsze zwycięstwo Polaków od 35 lat i możliwość organizacji pierwszego Gordona Bennetta w Polsce od 85 lat i globalna izolacja.

Tegoroczny Puchar Gordona Bennetta miał się odbyć w Szwajcarii po zwycięstwie zawodników tego kraju w przedostatnich zawodach (przyjmuje się roczną przerwę na przygotowanie), ale w związku z wojną na Ukrainie Szwajcaria odstąpiła od organizacji zawodów w br.

W dniach 6-14.10.2023 odbędą się 66. Zawody Balonów Gazowych o Puchar Gordona Bennetta w Albuquerque (USA). Rywalizować będzie 18 zespołów z 9 krajów. Wystartują z Albuquerque i polecą jak najdalej przez USA i Kanadę.

Jednym ze sponsorów polskiej załogi jest Hotel Galaxy Kraków, gdzie odbyła się konferencja prasowa przed zawodami, nad którą patronat sprawowało Stowarzyszenie Polskich Mediów.

Ewa Daszewska
Alledit.pl