23 sierpnia 2016 r. w hotelu Sheraton w Warszawie odbyło się Polsko-Kazachstańskie Forum Gospodarcze. Forum oficjalnie otworzyli prezydenci Polski i Kazachstanu, Andrzej Duda i Nursułtan Nazarbajew.
Obecni byli szefowie resortów gospodarczych obu krajów:
- Mateusz Morawiecki, wicepremier i minister rozwoju w rządzie RP,
- Żengys Kasymbek, minister inwestycji i rozwoju Republiki Kazachstanu.
Kazachstan to kraj o ogromnej powierzchni, 2 724 900 km², 9 razy większy niż Polska. Posiada złoża surowców energetycznych: ropy naftowej, gazu ziemnego i węgla kamiennego. Potwierdzone zasoby ropy naftowej wynoszą 30 mld baryłek. Kolejne, niepotwierdzone jeszcze złoża ropy, są szacowane na 110 mld baryłek. Dla porównania – dobrze rozpoznane zasoby Arabii Saudyjskiej wynoszą 264 mld baryłek, Iraku – 143 mld baryłek.
Baryłka, jednostka objętości stosowana w handlu ropą naftową, stanowi 0,159 metra sześciennego. W 2015 r. średnie dobowe wydobycie wynosiło 1,72 mln baryłek. 87% ropy eksportowanej przez Kazachstan trafia do Europy, głównie do państw basenu Morza Czarnego i Morza Śródziemnego. Czynnikiem ograniczającym możliwości w zakresie eksportu ropy nie jest wydobycie, ale transport.
75% eksportowanej ropy jest przesyłana przez terytorium Rosji. 10% jest sprzedawane do Chin. Tylko 15% trafia do Europy przez Morze Kaspijskie i Kaukaz, z pominięciem terytorium Federacji Rosyjskiej.
Kazachstan posiada drugie co do wielkości, w skali planety, złoża uranu, stanowiące 12% zasobów światowych. Pod względem wydobycia jest na pierwszym miejscu. W 2014 r. wydobyto 23,1 tys. ton rudy uranu. Wydobywana ruda uranu jest w całości przeznaczana na eksport. Kazachstan nie posiada elektrowni jądrowych.
Polska jest zainteresowana importem ropy wydobywanej w Kazachstanie, a także obsługą tranzytu ropy przeznaczonej dla innych odbiorców, z wykorzystaniem terminala naftowego w Gdańsku. Kazachstan chciałby zlecić polskim firmom prace w dziedzinie budownictwa, zwłaszcza infrastruktury drogowej. Jest również zainteresowany zakupem maszyn i urządzeń dla górnictwa oraz współpracą w zakresie przemysłu obronnego.
Prezydent Andrzej Duda: – Kazachstan jest bez wątpienia niekwestionowanym liderem gospodarczym w Azji Centralnej, Polska jest liderem w Europie Środkowej. Patrząc na skalę wzajemnych obrotów i kontaktów gospodarczych, na pozycję, jaką nasze państwa zajmują w swoich regionach, nie ma żadnych wątpliwości, że potencjał wzajemnej współpracy jest ogromny. Czas na to, aby niezależnie od czynników zewnętrznych, czy to politycznych, czy to makroekonomicznych, wykorzystać ten potencjał do wzajemnej współpracy. Do tego, żeby wzmocnić pozycję gospodarczą każdego z naszych krajów. Po to także, aby wzmocnić zamożność naszych społeczeństw. I społeczeństwa polskiego, i społeczeństwa Kazachstanu.
Nursułtan Nazarbajew, prezydent Kazachstanu: – Nasz kraj traktuje Polskę jako wiarygodnego partnera politycznego i gospodarczego w Unii Europejskiej. W świecie dochodzi do napięć i wielkich przemian. Wczoraj rozmawialiśmy z Panem Prezydentem o naszych zadaniach na dziś. W zwyczajną ekonomię wtrąca się polityka i zaczyna przeszkadzać. Wszyscy ze smutkiem obserwujemy, jak po raz pierwszy od zakończenia drugiej wojny światowej, maleje zaufanie między największymi państwami. Pojawia się brak wzajemnej wiarygodności. To wszystko niekorzystnie wpływa na koniunkturę. Ale między Kazachstanem i Polską żadne polityczne ani gospodarcze problemy nie występują. Powinniśmy się rozwijać. Jednak obrót towarowy między naszymi krajami za rok ubiegły wyniósł tylko 1 mld 100 mln dolarów. To nie odpowiada naszym faktycznym możliwościom.
Prezydent Nazarbajew wymienił tradycyjne składniki eksportu z Kazachstanu do Polski:
- surowce energetyczne,
- produkty chemiczne oparte na węglu,
- produkty hutnicze,
- produkty rolne, w tym bawełna.
Podstawowe towary importowane z Polski do Kazachstanu, to:
- urządzenia elektryczne stosowane w gospodarstwach domowych,
- produkty przemysłu obronnego,
- chemicznego,
- produkty rolno-spożywcze,
- meble.
W ostatnich latach w Kazachstanie zaczynają pojawiać się polscy inwestorzy. Obecnie funkcjonują 102 przedsiębiorstwa z udziałem polskiego kapitału.
Nursułtan Nazarbajew: – Interesują nas polskie doświadczenia, dotyczące rozwijania małej i średniej przedsiębiorczości, która w ostatnich latach generowała w Polsce 67% i więcej produktu krajowego brutto. Patrzymy na to z zazdrością. Od pierwszych dni naszej niezależności pracujemy nad rozwinięciem małego i średniego biznesu, jakiego nigdy przedtem u nas nie było.
Nursułtan Nazarbajew wskazał na zasadniczą różnicę między Polską a Kazachstanem: – Polska miała do roku 1940 albo nawet do 1945 doświadczenia z gospodarką prywatną. W Kazachstanie nigdy w historii tego nie było. Musieliśmy zmienić ludzką mentalność i pokazać, że prywatna własność środków produkcji może w ogóle istnieć. Ludzie byli bowiem przekonani, że coś takiego w przyrodzie nie występuje.
Sektor małych i średnich przedsiębiorstw stanowi tylko 30% gospodarki Kazachstanu. Prezydent Nazarbajew uważa wspieranie małego i średniego biznesu za zadanie o priorytetowym znaczeniu.
Żengys Kasymbek, minister inwestycji i rozwoju Republiki Kazachstanu zwrócił uwagę na fakt, że Kazachstan należy do Euroazjatyckiej Unii Celnej.
Od 1 lipca 2010 r. wymiana towarowa między Rosją, Białorusią i Kazachstanem jest wolna od opłat celnych. Do unii celnej przystąpiły także: Armenia (ze skutkiem od 2 stycznia 2015 r.), Kirgistan (ze skutkiem od 12 sierpnia 2015 r.). Łączna liczba mieszkańców państw sygnatariuszy Unii Celnej wynosi obecnie 180 mln.
Preferencje dla polskich inwestorów i eksporterów, deklarowane przez delegację Kazachstanu z prezydentem Nazarbajewem na czele, umożliwią dostęp do liczącego 17,7 mln konsumentów rynku wewnętrznego tego państwa. Pośrednio ułatwią dostęp do liczącego 180 mln konsumentów wspólnego rynku wszystkich państw Euroazjatyckiej Unii Celnej.
W obecności wiceministrów: Radosława Domagalskiego, podsekretarza stanu w ministerstwie rozwoju RP, odpowiedzialnego za wspieranie eksportu oraz Jerlana Kairowa, wiceministra w ministerstwie inwestycji i rozwoju Republiki Kazachstanu, zostało zawartych 15 porozumień.
Jako pierwsze zostały podpisane dwa memoranda.
Memorandum o współpracy w zakresie wspierania przedsiębiorczości między:
- Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości,
- Państwowym Holdingiem Zarządzającym „Baiterek” Spółka Akcyjna (Kazachstan).
Dokument podpisali:
- Patrycja Klarecka, prezes Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości,
- Erbolat Dossayev, prezes Państwowego Holdingu Zarządzającego „Baiterek”.
Memorandum dotyczące reasekuracji w ubezpieczeniach kredytów eksportowych, między:
- Korporacją Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych SA (Polska),
- Agencją Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych „KazExportGarant” (Kazachstan).
Dokument podpisali:
- Marek Czerski, prezes Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych Spółka Akcyjna,
- Erbolat Dossayev, prezes Państwowego Holdingu Zarządzającego „Baiterek”, działający w imieniu Agencji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych „KazExportGarant”.
tekst i zdjęcia: Robert Ostrowski