Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła działalność Krajowego Instytutu Mediów we wszystkich zbadanych obszarach.
Problemy w zatrudnianiu
Jak wynika z kontroli NIK, przez półtora roku od utworzenia Instytutu nie została określona jego docelowa struktura organizacyjna oraz podział obowiązków i kompetencji poszczególnych komórek. Nie opracowano także zasad zatrudniania pracowników czy zawierania umów.
Na koniec I kwartału 2022 r. KIM zatrudniał 62 osoby, z których 52 były bezpośrednio zaangażowane w realizację zadań statutowych, a koszty usług obcych i wynagrodzeń bezosobowych w Planie finansowym KIM na 2022 r. stanowiły blisko 65 proc. całkowitych planowanych kosztów funkcjonowania Instytutu. W KIM nie opracowano przy tym planu zatrudnienia, w którym nastąpiłoby oszacowanie zasobów niezbędnych do realizacji poszczególnych zadań, co w połączeniu z nieokreśloną strukturą organizacyjną, uniemożliwiało ocenę tego czy liczba zatrudnionych osób była adekwatna do realizowanych przez Instytut zadań.
W grupie pracowników administracyjnych uwidoczniły się braki, które negatywnie wpłynęły na działalność Instytutu. Pierwszy udokumentowany nabór na stanowisko specjalisty ds. zamówień publicznych uruchomiono 27 września 2021 r. – dziewięć miesięcy po utworzeniu Instytutu, zaś na specjalistę ds. kadr i płac 4 listopada 2021 r. – 10 miesięcy po utworzeniu Instytutu. Ostatecznie KIM zatrudnił pracowników na stanowiskach specjalistów ds. zamówień publicznych, a stanowisko specjalisty ds. HR, do dnia zakończenia kontroli NIK, w dalszym ciągu pozostawało nieobsadzone.
Kolejna stwierdzona nieprawidłowość dotyczyła zatrudnienia przez Dyrektora KIM na stanowisku dyrektorskim osoby, która wbrew wymogom określonym w załączniku do Regulaminu wynagradzania KIM, nie posiadała wykształcenia wyższego magisterskiego. Dyrektor KIM w toku kontroli twierdził, że zatrudniona osoba posiadała duże doświadczenie i umiejętności zdobyte w pracy na podobnym stanowisku, w spółce zajmującej się badaniem konsumpcji mediów, wobec czego kwestia samego wykształcenia była w tym przypadku drugorzędna. Jednocześnie KIM nie posiadał jakichkolwiek dokumentów potwierdzających opisywane wysokie umiejętności pracownika. Należy zaznaczyć, że zatrudniona na tym stanowisku osoba zrezygnowała z pracy w KIM zaledwie po miesiącu.
Wynagrodzenia
Przeciętne średniomiesięczne wynagrodzenie w Instytucie w 2021 r. wynosiło 12 167 zł. Przeciętne średniomiesięczne wynagrodzenie w 2021 r. kadry kierowniczej wyniosło 20 721zł, pracowników administracyjnych – 6 055, a w grupie pracowników wykonujących zadania statutowe (z wyłączeniem stanowisk ankieterskich) odpowiednio 10 824 zł. W Regulaminie wynagradzania KIM przewidziano dodatki do pensji „za udział w istotnych procesach funkcjonowania KIM i za udział w kluczowych projektach KIM”. Przy czym dodatki te były przyznawane w momencie podpisywania umów o pracę, bez określania w jakich projektach pracownik będzie brał udział i przez jaki okres. Nieokreślenie przez Dyrektora KIM zasad i kryteriów przyznawania ww. dodatków, sprowadzało ich rolę do stałych dodatków uznaniowych i było w ocenie NIK działaniem nierzetelnym, bowiem nie służyło motywacji pracowników.
W Instytucie nie opracowano zasad zawierania umów cywilnoprawnych, w tym umów o świadczenie usług doradczych, co było działaniem nierzetelnym. Jak ustalili kontrolerzy Instytut nie dokumentował informacji o wykształceniu, doświadczeniu zawodowym i umiejętnościach osób, z którymi zawierano umowy, co uniemożliwiało ich weryfikację i nie gwarantowało wyboru najlepszego kandydata do realizacji danego zadania. Dyrektor KIM wyjaśnił, że „w procesie zatrudniania osób na podstawie umów cywilnoprawnych wykształcenie nie stanowiło najistotniejszego kryterium, a doświadczenie zawodowe było potwierdzane wcześniejszą, często wieloletnią współpracą z Dyrekcją KIM”.
W ocenie NIK, Dyrektor Instytutu świadomie ograniczył grupę potencjalnych zleceniobiorców i wykonawców usług na rzecz KIM do osób/podmiotów sobie znanych, co było nie tylko działaniem nierzetelnym, ale mogło również naruszać zasady określone w ustawie o finansach publicznych.
Inne ustalenia i nieprawidłowości
NIK stwierdził również, że KIM uzyskał w sposób nieuprawniony obligacje Skarbu Państwa o wartości blisko 60 mln zł – zawyżonej o ponad 11,2 mln zł w stosunku do wartości netto zadań, które miały być sfinansowane za środki z ich zbycia. W konsekwencji w przyszłości Skarb Państwa będzie musiał wydać nieadekwatnie wyższe, w stosunku do wartości zadania, środki publiczne na wykup tychże obligacji.
W wyniku kontroli ustalono również m.in., że Instytut dokonał wyboru wykonawcy w trybie niekonkurencyjnym i podpisał umowę ze spółką Alternatywa Polska Sp. z o.o. na „Realizację badania ciągłego (tzw. Trackingu) dotyczącego konsumpcji mediów techniką wywiadu telefonicznego z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego i systemu do realizacji wywiadów telefonicznych (CATI)” o maksymalnej wartości 28,6 milionów złotych brutto, w okolicznościach faktycznych i prawnych, które nie uzasadniały zastosowanego trybu wyboru wykonawcy, przez co naruszono regulację ustawy Prawo zamówień publicznych.
W efekcie NIK skierował do prokuratury zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa dotyczącego udzielenia w dniu 28 stycznia 2022 r. opisanego wyżej zamówienia publicznego z naruszeniem ustawy Prawo zamówień publicznych.
Komentarze