Stolica na raty

Warszawa
Warszawa

Widok Warszawy od strony Pragi na rycinie Georga Brauna z 1618 r., (Muzeum Narodowe w Warszawie)

18 marca przypada rocznica przeniesienia stolicy do Warszawy. Dokładnie 423 lata temu, 18 marca 1596 r., król Zygmunt III Waza zadecydował o przeniesieniu stolicy z Krakowa do Warszawy. Uważa się tak, choć nie ma śladu po potwierdzającym decyzję akcie prawnym z taką datą.

Jako pierwszy przeniósł jednak dwór i wszystkie instytucje centralne i urzędy do Warszawy Zygmunt August już we wrześniu 1568 roku. Konstytucja sejmu lubelskiego ustalona rok później określiła Warszawę, jako miasto, w którym zwołuje się Sejm. Po śmierci Zygmunt Augusta w 1572 roku Henryk Walezy przeniósł wszystko na swoje stare miejsce, do Krakowa.

Eksperyment alchemiczny

Zmieniło się to dopiero 18 marca 1596 roku. Według niektórych historyków przeniesienie stolicy do Warszawy to efekt tego, że… królowi Zygmuntowi II Wazie wymknął się spod kontroli eksperyment alchemiczny. Król był zapalonym malarzem, jubilerem i mechanikiem (konstruował zegary), pasjonował się także alchemią. I podobno to eksperyment króla z jakąś łatwopalną substancją sprawił, że w styczniu 1595 r. na krakowskim Wawelu wybuchł pożar.

Zygmunt III Waza zlecił odbudowę i przebudowę zamku a przed uciążliwym remontem salwował się ucieczką do nowej siedziby. Wraz rodziną i dworem przeprowadził się 24 maja 1609 r. do Warszawy, a na Zamku Królewskim zamieszkał na stałe dopiero w 1611 r., po powrocie z wyprawy na Moskwę.

Miasto Rezydencjonalne JKM

Zadecydowały względy praktyczne. „Znaczące były takie czynniki jak przyłączenie ostatnich terenów Mazowsza do Korony, związanie się z Litwą, zainteresowanie Bałtykiem, starania o sukcesję szwedzką – w sumie przesunięcie »środka ciężkości« państwa” – pisał historyk profesor Marcin Kula.

Kraków pozostał jednak oficjalną miejscem, w której koronowano kolejnych władców. Wyjątkiem byli tylko Stanisław Leszczyński i Stanisław August Poniatowski. Warszawę nazywano „Miastem Rezydencjonalnym Jego Królewskiej Mości”.

W latach 1807-1815 Warszawa była stolicą Księstwa Warszawskiego. Formalnie Warszawa stała się stolicą Polski dopiero w 1952 roku, kiedy podpisano nową konstytucję PRL.

Więcej: warszawawpigulce.pl

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *